Інтэрв'ю Надзвычайнага і Паўнамоцнага Пасла Рэспублікі Беларусь у Казахстане Анатоля Нічкасава Беларускаму тэлеграфнаму агенцтву (8 ліпеня 2015 г.)

У Беларусі і Казахстана традыцыйна ўстойлівыя палітычныя і эканамічныя ўзаемаадносіны. Даўнія і надзейныя партнёры, дзяржавы выбудоўваюць сваё ўзаемадзеянне ўжо ў рамках Еўразійскага эканамічнага саюза. Аб тым, як пашыраецца супрацоўніцтва ў новым фармаце, расказаў у інтэрв'ю карэспандэнту БЕЛТА Надзвычайны і Паўнамоцны Пасол Беларусі ў Казахстане Анатоль Нічкасаў.

- Анатоль Іванавіч, якая дынаміка тавараабароту Беларусі і Казахстана?

- У 2010-2014 гадах узаемны тавараабарот вырас утрая. Так, па выніках 2013 года ўдалося пераадолець рубеж $1 млрд, а ў 2014-м гэты паказчык дасягнуў $1 млрд 170 млн. Такая пазітыўная дынаміка з'яўляецца пацвярджэннем правільнасці курсу на пашырэнне гандлёва-эканамічнай інтэграцыі ў МС і ЕАЭС. Гэта, дарэчы, стала імпульсам для іншых краін далучыцца да сумесных праектаў.

- Ці надало ўтварэнне ЕАЭС дадатковы імпульс двухбаковаму ўзаемадзеянню?

- Як вядома, не толькі гандлёвыя адносіны фарміруюць твар сучаснай эканомікі, але і імкненне вытворцаў нашых краін ствараць сумесныя вытворчасці. Гэта лагічна і заканамерна для ЕАЭС, дзе пачата фарміраванне новых адносін з Еўрасаюзам, Кітаем, Індыяй, В'етнамам і іншымі дзяржавамі.

Беларусь павінна інтэнсіфікаваць узаемаадносіны з Казахстанам як з партнёрам па ЕАЭС. Базіс для гэтага створаны ў ранейшыя гады, цяпер традыцыі ўзаемавыгаднага супрацоўніцтва неабходна развіваць і напаўняць новым зместам.

Рынак Еўразійскага эканамічнага саюза вельмі прывабны для многіх краін. Заходнія інвестары разглядаюць Казахстан як пляцоўку для ўкладання капіталу, стварэння вытворчасцей на аснове сучасных тэхналогій. Для Беларусі гэта своеасаблівы выклік: нам нельга без барацьбы аддаць свае пазіцыі на казахстанскім рынку, а значыць, неабходна пастаянна ўдасканальваць якасць прадукцыі.

Важнейшым напрамкам беларуска-казахстанскага супрацоўніцтва з'яўляецца сумесная вытворчасць для пастаўкі прадукцыі ў трэція краіны. Перакананы, што цяпер ёсць унікальная магчымасць ажыццявіць пераход да прамысловай кааперацыі, калі кампаненты тавару рыхтуюцца на дзвюх пляцоўках (беларускай і казахстанскай) і ў далейшым рэалізуюцца за мяжу з абодвух бакоў.

Глабальныя праекты (такія як Шаўковы шлях) патрабуюць мадэрнізацыі інфраструктуры — размова ідзе аб аэрапортах, новых чыгуначных лініях, аўтамабільных дарогах, лагістычных тэрміналах і г.д. І тут цяжка пераацаніць ролю Беларусі і Казахстана — гэта фактычна заходнія і ўсходнія вароты ЕАЭС. Беларусь павінна прыняць самы актыўны ўдзел у рэалізацыі інфраструктурных праектаў на тэрыторыі Казахстана.

- Якія новыя напрамкі беларуска-казахстанскага супрацоўніцтва, на вашу думку, найбольш перспектыўныя?

- Адным з галоўных прыярытэтаў эканамічнай палітыкі нашых краін з'яўляецца энергазберажэнне. Вельмі цікавыя праекты рэалізуюцца ў Казахстане сумесна з ПРААН. Беларусь падключылася ўжо да іх (у Карагандзе пабудаваны энергазберагальны дом, гэты вопыт распаўсюджаны на іншыя рэгіёны Казахстана, будзе выкарыстаны і пры ўзвядзенні арэнднага жылля). Супрацоўніцтва прадаўжаецца ў сферы распрацоўкі серыі праектаў энергазберагальных школ. Гэта асабліва актуальна ў сувязі з падрыхтоўкай Казахстана да правядзення ў Астане Сусветнай спецыялізаванай выстаўкі «ЭКСПА-2017», прысвечанай тэматыцы энергіі будучыні.

Кіраўнікі нашых дзяржаў і кіраўнікі ўрадаў дамовіліся аб развіцці такіх напрамкаў, як навука, космас, атамная энергетыка, фармацэўтыка, медыцына, адукацыя і іншыя.

Хачу падкрэсліць, што беларускія тэхналогіі знаходзяцца на даволі высокім узроўні. У сферы машынабудавання, будаўніцтва і іншых галінах у нас прыняты стандарты тэхнічнага рэгулявання, аналагічныя еўрапейскім.

- Лічу, вам асабліва блізкая тэма ўдзелу беларускіх праектных і будаўнічых арганізацый у рэалізацыі інфраструктурных праектаў Казахстана (Анатоль Нічкасаў раней займаў пасаду міністра архітэктуры і будаўніцтва Беларусі. — Заўвага БЕЛТА). Якія дамоўленасці дасягнуты па ўмацаванні галіновых кантактаў?

- У Казахстане высокімі тэмпамі вядзецца жыллёвае будаўніцтва: уводзіцца больш за 6,5 млн кв.м штогод. Пастаўлена задача стварэння экалагічна і энергетычна ўстойлівых паселішчаў. І значыць, з прымяненнем новых тэхналогій будуць будавацца не толькі жыллё, але і сацыяльныя аб'екты.

Беларусы атрымалі ліцэнзіі на правядзенне праектных і будаўнічых работ, у тым ліку ў дарожным будаўніцтве.

У жыхароў Казахстана слова «беларускае» асацыіруецца са словам «высакаякаснае». Ці то мясная або малочная прадукцыя, мэбля або бялізна, абутак або трактары — суадносіны цана — якасць тут лічаць аптымальнымі. Мы павінны адкрываць гандлёвыя дамы, сэрвісныя цэнтры, новыя вытворчасці, зыходзячы з таго, што аўтарытэт беларускай прадукцыі тут высокі, а попыт на яе стабільны.

- У канцы мая бягучага года на сустрэчы прэм'ер-міністра Андрэя Кабякова з казахстанскім калегам Карымам Масімавым дасягнута дамоўленасць аб пашырэнні супрацоўніцтва па стварэнні новых сумесных вытворчасцей.

- У горадзе Какшэтау з'явіцца індустрыяльна-тэхналагічны парк на базе вытворчасці беларускай сельскагаспадарчай тэхнікі. Плануецца завяршыць гэты праект у бягучым годзе і пачаць выпуск навяснога і прычапнога абсталявання. Канкурэнцыя з заходнімі вытворцамі сельгастэхнікі не абмяжоўваецца ўласна трактарамі, камбайнамі — асаблівае значэнне мае дадатковая тэхніка. Таму для Беларусі прынцыпова важна развіваць гэты сегмент рынку.

- У Казахстане, як вядома, будзе пабудавана прадпрыемства па вытворчасці самазвальнай і камунальнай тэхнікі на базе шасі Мінскага аўтамабільнага завода.

- У сярэдзіне чэрвеня старшыня Палаты прадстаўнікоў Нацыянальнага сходу Беларусі Уладзімір Андрэйчанка прыняў удзел у цырымоніі закладкі капсулы на месцы будаўніцтва гэтага прадпрыемства ў Астане. МАЗ — першапраходзец, у далейшым на гэтай пляцоўцы будзе разгортвацца вытворчасць і іншай тэхнікі — з улікам магчымасцей Беларусі і патрэбнасцей Казахстана. Акамат Астаны выдзеліў пад гэты праект участак плошчай 4,5 га, аснашчаны неабходнай інфраструктурай, у астанінскай СЭЗ.

- Наколькі запатрабавана беларуская тэхніка ў Казахстане?

- Яна карыстаецца маштабным попытам: і сельскагаспадарчая, і камунальная, і дарожная, і будаўнічая, і транспартная. Трэба планамерна і метадычна працаваць над нарошчваннем аб'ёмаў паставак, удасканальваць тавараправодную сетку. І ўлічваць усе сучасныя выклікі — не выпускаць з-пад увагі сваіх асноўных канкурэнтаў.

У апошнія гады ў Казахстан прыходзяць новыя замежныя тэхналогіі па адчувальных для Беларусі пазіцыях. Так, ужо створана вытворчасць лакаматываў, пасажырскіх вагонаў. Інвестары з Іспаніі і Францыі не толькі выпускаюць гэту тэхніку, але і ствараюць звязаныя з гэтым вытворчасці — выпускаюць рэйкі для высакаскораснага транспарту. Таму беларускім вытворцам тралейбусаў, электрычак трэба больш актыўна змагацца за гэты рынак.

Вельмі важна непасрэдная прысутнасць прадстаўнікоў беларускіх прадпрыемстваў у Казахстане — нельга абмяжоўвацца толькі перагаворамі, трэба ўлічваць ментальнасць гэтага рынку і пастаянна напамінаць аб сабе.

- Завершаны перагаворы па ўступленні Казахстана ў Сусветную гандлёвую арганізацыю (СГА). Ці паўплывае гэта на гандлёва-эканамічныя ўзаемаадносіны з Беларуссю?

- Вялікая работа, праведзеная Беларуссю пры падрыхтоўцы да ўтварэння ЕАЭС, прынцыпова важная для мінімізацыі тых рызык, якія ўзнікаюць пры ўступленні ў СГА Расіі, Кыргызстана, Казахстана. Абавязацельствы перад СГА ствараюць перадумовы для ўзмацнення канкурэнцыі і, значыць, матывуюць да зніжэння сабекошту тавараў і павышэння іх якасці, максімальнага пашырэння лінейкі прадукцыі з высокай дабаўленай вартасцю. У Беларусі ў працэсе маштабнай мадэрнізацыі эканомікі ўжо сфарміраваны ўмовы для таго, каб уступленне ў СГА традыцыйных партнёраў ЕАЭС з'явілася дадатковым стымулам да ўстойлівага сацыяльна-эканамічнага развіцця нашай краіны.