Сусветная арганізацыя аховы здароўя

Сусветная арганізацыя аховы здароўя (СААЗ) – спецыялізаваная ўстанова ААН, якая з’яўляецца накіроўваючай і каардынуючай інстанцыяй у галіне аховы здароўя ў рамках сістэмы ААН. Заснавана 7 красавіка 1948 года. Рэспубліка Беларусь з'яўляецца адной з краін-заснавальніц СААЗ.

Кіруючыя органы СААЗ:

• Сусветная асамблея аховы здароўя – вышэйшы орган СААЗ, які прымае рашэнні. Галоўная функцыя Асамблеі складаецца ў вызначэнні агульных палітычных кірункаў дзейнасці СААЗ. Асамблея прызначае Генеральнага дырэктара, кантралюе фінансавую палітыку Арганізацыі, разглядае і зацвярджае праграмны бюджэт. 
• Сесіі Асамблеі праводзяцца штогод (май, г.Жэнева), у іх працы прымаюць удзел дэлегацыі з усіх 194 дзяржаў-членаў СААЗ;
• Выканаўчы камітэт складаецца з 34 членаў, якія выбіраюцца тэрмінам на тры гады. Асноўнымі функцыямі Выканаўчага камітэта з'яўляюцца правядзенне ў жыццё рашэнняў і палітыкі Асамблеі аховы здароўя, аказанне ёй кансультатыўнай дапамогі і агульнае спрыянне яе дзейнасці. Сесіі Камітэта праводзяцца двойчы на год, у студзені і маі.

Штаб-кватэра СААЗ знаходзіцца ў г.Жэневе, Швейцарыя. У структуру СААЗ уваходзяць 147 краінавых бюро і 6 рэгіянальных.

Дырэктар Еўрапейскага рэгіянальнага бюро СААЗ – Жужанна Якаб.

Прававымі асновамі супрацоўніцтва Беларусі с СААЗ з’яўляюцца:

— базавае Пагадненне паміж Урадам Рэспублікі Беларусь і Сусветнай арганізацыяй аховы здароўя аб усталяванні тэхнічнага кансультатыўнага супрацоўніцтва ад 20 мая 1999 года;

— двухгадовыя планы супрацоўніцтва (ДПС) паміж Міністэрствам аховы здароўя Рэспублікі Беларусь і Еўрапейскім рэгіянальным бюро СААЗ. 

У 1994 г. заснавана Краінавае бюро СААЗ у Беларусі. Пасаду прадстаўніка СААЗ у Беларусі са жніўня 2022 года займае Сяргей Дыярдзіца (Расійская Федэрацыя).

Беларусь прымае ўдзел у ключавых штогадовых мерапрыемствах СААЗ: сесіях Сусветнай асамблеі аховы здароўя, Выканаўчага камітэта СААЗ, Еўрапейскага рэгіянальнага камітэта СААЗ.

Пастановай Савета Міністраў Рэспублікі Беларусь ад 21 лістапада 2017 г. № 877 галоўным рэспубліканскім органам па пытаннях супрацоўніцтва Беларусі з СААЗ вызначана Міністэрства аховы здароўя Рэспублікі Беларусь.

Прыярытэтнымі напрамкамі супрацоўніцтва Беларусі з СААЗ вызначаны:

• умацаванне сістэмы аховы здароўя;
• пашырэнне эпіднагляду;
• прафілактыка і лячэнне асноўных неінфекцыйных захворванняў;
• удасканаленне магчымасцяў сістэмы аховы здароўя  ў галінах эпіднагляду і барацьбы з інфекцыйнымі захворваннямі;
• прафілактыка і лячэнне ВІЧ/СНІД і туберкулёзу.

У адпаведнасці з пастанаўленнем Савета Міністраў Рэспублікі Беларусь ад 21 лістапада 2017 г. №877 галоўным рэспубліканскім органам па пытаннях супрацоўніцтва Беларусі з СААЗ з’яўляецца Міністэрства замежных спраў Рэспублікі Беларусь.

Кожны год 31 мая СААЗ сумесна з партнёрамі па ўсім свеце адзначае Сусветны дзень без тытуню.

Штогадовая кампанія служыць падставай для шырокага інфармавання аб шкодных і смяротных наступствах ужывання тытуню і пасіўнага курэння, а таксама садзейнічання скарачэнні ўжывання тытуню ў любой форме.

Спажыванне тытуню з’яўляецца другой па значнасці прычынай смерці ва ўсім свеце. Паводле даных Сусветнай арганізацыі аховы здароўя, на сённяшні дзень ад яго памірае кожны дзясяты дарослы чалавек у свеце. Тытунёвая эпідэмія забівае каля 7 мільёнаў чалавек за год. Калі не будуць прыняты тэрміновыя меры, колькасць штогадовых выпадкаў смерці да 2030 г. можа перавысіць восем мільёнаў.

У 2019 годзе ў Беларусі праходзіла рэспубліканская антытытунёвая інфармацыйна-адукацыйная акцыя “Беларусь супраць тытуню”, прымеркаваная таксама да правядзення II Еўрапейскіх гульняў як спаборніцтваў, свабодных ад тытуню.

У 2020 годзе Міністэрства аховы здароўя Беларусі прымеркавала да гэтага дня рэспубліканскую інфармацыйна-адукацыйную акцыю па прафілактыцы тытунекурэння як фактару рызыкі анкалагічных захворванняў.

У сакавіку 2020 года СААЗ абвясціла каронавірусную пандэмію і з таго часу адыгрывае цэнтральную ролю ў каардынацыі намаганняў дзяржаў і міжнародных арганізацый у барацьбе з новым глабальным крызісам. Пры падтрымцы СААЗ Беларусь значна ўзмацніла патэнцыял беларускіх медыцынскіх устаноў і мясцовых прадпрыемстваў па вытворчасці лекаў і медыцынскіх тавараў.